Πολλές φορές ακούμε για το ρόλο του αρχηγού μιας ποδοσφαιρικής ομάδας και πως αυτός σπρώχνει την ομάδα προς τη νίκη.

 

Χαρακτηριστικά ενός αρχηγού είναι η μαχητικότητα του, η ενδυνάμωση των σχέσεων μέσα στην ομάδα, το πάθος του, η ηγετική πρωτοβουλία που χρειάζεται ούτως ώστε να είναι όντως αρχηγός και να σπρώχνει την ομάδα στα δύσκολα και γενικά να είναι ο παίκτης παράδειγμα προς μίμηση για τους άλλους.

 

Και εξηγούμαστε:

 

Ένας αρχηγός με αίσθηση ευθύνης για τη θέση του πρέπει να καταλάβει ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει, εκτός από το να απολαμβάνει τον τίτλο του. Με σωστή ενεργοποίηση και σωστή καθοδήγηση του ιδίου και των συναθλητών του θα πρέπει να δημιουργήσει και να "υπηρετήσει" κάποιους συγκεκριμένους ρόλους, να έχει κάποιες συγκεκριμένες ευθύνες και να αναπτύξει κάποιες  σημαντικές σχέσεις.  Ο προπονητής θα πρέπει να βοηθήσει τον αρχηγό στις παραπάνω ενέργειες έτσι, ώστε όλοι μαζί να δημιουργήσουν μια καλύτερα οργανωμένη ομάδα.

 

Καθορισμός ευθυνών και ρόλων

 

Οι ευθύνες που θα πρέπει να έχει ένας αρχηγός είναι σημαντικές, χρειάζονται ηγετικές ικανότητες και οδηγούν τελικά την ομάδα  σε καλύτερη πορεία και επιτυχίες.

 

Ο τελικός ρόλος που θα "παίξει" ο αρχηγός εξαρτάται και από την προσωπικότητα του, από τις ιδιαιτερότητες των αθλητών  και από τον τρόπο  οργάνωσης της συγκεκριμένης ομάδας.

 

Ο πρωταρχική ευθύνη και ο ρόλος που έχει ένας αρχηγός είναι αυτός του "μοντέλου" ή του παραδείγματος προς μίμηση. Ο αρχηγός θα πρέπει να είναι παράδειγμα προς μίμηση για τον τρόπο προπόνησης, πειθαρχίας και θετικής διάθεσης. Καθημερινά θα πρέπει να προσπαθεί τα μέγιστα για να αποτελεί το "ζωντανό"  παράδειγμα για τους συναθλητές του. Η πειθαρχία και συνετή συμπεριφορά του αρχηγού δε θα πρέπει να περιορίζεται μόνο  στον αθλητικό τομέα, αλλά να επεκτείνεται και στην κοινωνική ζωή των αθλητών. Οι αθλητές θα πρέπει να έχουν σαν οδηγό τους τη συστηματική και πειθαρχημένη προσπάθεια που κάνει ο αρχηγός τους και να προσπαθούν να την ξεπεράσουν.

 

Ο αρχηγός της ομάδος θα πρέπει πάντα να έχει θετική προδιάθεση απέναντι στην ομάδα, σε συγκεκριμένους αθλητές και στη διοίκηση της ομάδος.

 

Ο αρχηγός είναι στην ουσία η "σπονδυλική στήλη" της ομάδος και θα πρέπει να δεχθεί και τις ανάλογες ευθύνες που έχει αυτός ο ρόλος εάν πραγματικά θέλει να έχει θετική συνεισφορά στην ομάδα. Ιδιαίτερα σε δύσκολες στιγμές πολλοί από τους αθλητές θα στηριχθούν στις συμβουλές και τις παραινέσεις του αρχηγού.

 

Αυτό θα πρέπει να το γνωρίζει και να είναι προετοιμασμένος, για να αντεπεξέλθει στο έργο αυτό.

 

Ο αρχηγός επίσης έχει και την ευθύνη να αποτελεί το "μεσάζοντα"  σε  τυχόν προβλήματα παικτών με την προπονητική ομάδα. Η θέση αυτή είναι από τις πιο κρίσιμες, γιατί συχνά οι σχέσεις παικτών και προπονητών φτάνουν σε οριακό σημείο. Η σημαντικότερη υπηρεσία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η διατήρηση της επικοινωνίας μεταξύ παικτών και προπονητών για να εξυπηρετούνται  τα  συμφέροντα της ομάδας. Έχοντας το ρόλο του μεσάζοντα, ο αρχηγός μεταφέρει στη διοίκηση τα προβλήματα της ομάδος που χρειάζονται επίλυση από αυτή και την ίδια στιγμή βοηθά τους αθλητές στην καλύτερη κατανόηση και εκτέλεση των καθηκόντων τους. Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο αρχηγός δημιουργεί ένα είδος προστατευτικού φάσματος γύρω από τις σχέσεις των αθλητών με την διοίκηση και τον προπονητή προσπαθώντας πάντα να είναι ο ισορροπιστής καταστάσεων.

 

Καθορίζοντας Υπευθυνότητες

 

Ο αρχηγός θα πρέπει να φροντίζει για τη σωστή εφαρμογή του προπονητικού προγράμματος. Η βοήθεια του προς τον προπονητή είναι πολύ σημαντική, γιατί στην ουσία αυτός είναι ο προπονητής «μέσα» από τις γραμμές. Ο αρχηγός όμως θα πρέπει να είναι πολύ καλά ενημερωμένος από τον προπονητή για τους γενικότερους στόχους της ομάδας και για τον τρόπο με τον οποίο κάθε αθλητής θα προσφέρει τις υπηρεσίες του για το καλό της ομάδας.

 

Ο αρχηγός θα πρέπει να συγκεντρώνει την προσοχή του στην εκτέλεση του προγράμματος και την καλύτερη καθημερινή λειτουργία της ομάδας. Η σωστή εκτέλεση του προγράμματος και των βασικών αρχών που διέπουν την λειτουργία της ομάδας είναι η βασική "δουλειά" του αρχηγού αφού γίνει σαφές  στον ίδιο και στους συμπαίκτες του ότι τον κύριο λόγο στη δημιουργία των κανόνων και του προγράμματος τον έχει ο προπονητής.

 

Εκτός  από τη συνεπή συμπεριφορά που θα πρέπει να δείχνει ο αρχηγός ιδιαίτερα στις αρχές που διέπουν την ομάδα, είναι και  υπεύθυνος να αντιμετωπίζει στο αρχικό τους στάδιο προβληματικές συμπεριφορές συμπαικτών του ή κάποιων αθλητών που δεν αγωνίζονται σε αποδεκτά επίπεδα. Μόνο όταν αυτά τα προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν στο επίπεδο των παικτών, τότε και μόνο τότε, θα πρέπει να ασχοληθεί ο προπονητής μετά  από  εισήγηση του προβλήματος από τον αρχηγό. Ο αρχηγός επίσης αναμένεται να δημιουργεί και να διατηρεί μια θετική ατμόσφαιρα με υψηλό ηθικό, που θα συνοδεύεται από κατανόηση των στόχων της ομάδας.

 

Τα προβλήματα μπορούμε να πούμε ότι δε θα είναι πολλά και μεγάλα εάν η ομάδα κερδίζει. Εάν όμως η ομάδα βρίσκεται σε αγωνιστική κρίση, τότε ο ρόλος του αρχηγού είναι ακόμη πιο σημαντικός. Ο αρχηγός θα πρέπει να παίζει τον ρόλο του εμψυχωτή και του θετικού υποκινητή παρόλα τα πιθανά προβλήματα και θα πρέπει να βοηθά τους συμπαίκτες του να κοιτάζουν το μέλλον και όχι το παρελθόν.

 

Ο αρχηγός θα πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπαικτών του και του προπονητή, για να δημιουργήσουν όλοι μαζί ένα πολύ δυνατό κράμα, μια καλή «χημεία», όπως κοινά λέγεται από προπονητές και  παίκτες. Το καλύτερο συστατικό για να γίνει αυτό το κράμα πολύ δυνατό, είναι η πίστη στην τιμιότητα και τη "ντομπροσύνη" του αρχηγού από τους συμπαίκτες του.

 

Ο αρχηγός με τη σειρά του μετά θα ζητήσει και πολλές φορές να απαιτήσει από τους συμπαίκτες του να είναι πιστοί στην ομάδα και τους στόχους της. Αφού έχουν εξασφαλιστεί οι παραπάνω παράμετροι, ο αρχηγός θα πρέπει να φροντίσει να κατανοήσουν οι αθλητές ότι η καλή πορεία της ομάδας και η θετική ατμόσφαιρα που θα επικρατήσει είναι καθαρά δικό τους συλλογικό δημιούργημα και θα πρέπει όλοι τους να είναι υπερήφανοι γι' αυτό.

 

Τέλος ο αρχηγός θα πρέπει να δημιουργήσει ένα προσωπικό στύλ με το οποίο θα προσπαθεί να επικοινωνεί με τους συμπαίκτες του και τον προπονητή. Είναι πολύ σημαντικό για τη δημιουργία θετικής ατμόσφαιρας ο αρχηγός να έχει έναν ξεκαθαρισμένο και σταθερό τρόπος συμπεριφοράς, φιλοσοφίας και επικοινωνίας.

 

Καθορίζοντας  Σχέσεις

 

Ο καθορισμός του τρόπου επικοινωνίας είναι πολύ σημαντικός για τον καθορισμό των ισορροπιών και των σχέσεων του αρχηγού με τους συμπαίκτες του και τον προπονητή. Οι σχέσεις του αρχηγού με τον προπονητή θα πρέπει να είναι φιλικές αλλά πάνω απ' όλα επαγγελματικές. Η επαγγελματική ατμόσφαιρα είναι απαραίτητη για την καθιέρωση μιας επίσημης γραμμής κατανόησης και επικοινωνίας, η οποία θα έχει σαν απώτερο σκοπό την καλύτερη λειτουργία της ομάδας. Οι σχέσεις του αρχηγού με τους συμπαίκτες του θα πρέπει να είναι φιλικές, αλλά την ίδια στιγμή θα πρέπει να είναι έτοιμος να προασπίσει τα συμφέροντα της ομάδος υπεράνω προσωπικών σχέσεων και συμφερόντων. Ο αρχηγός δε θα πρέπει  πάντα να είναι αρεστός από τους συμπαίκτες του, αλλά πάντα θα πρέπει να είναι πάντοτε σεβαστός.

 

Ο αρχηγός θα πρέπει να προασπίζει τα συμφέροντα των συμπαικτών του ιδιαίτερα απέναντι στην διοίκηση και θα πρέπει να είναι έτοιμος να μεταφέρει τις ανησυχίες τους στο κατάλληλο άτομο. Εάν τα παράπονα τους είναι λογικά και βάσιμα, θα πρέπει να είναι έτοιμος να τα υπερασπιστεί, αλλά εάν τα παράπονα τους δεν έχουν καμία βάση και αποτελούν ένα είδος δικαιολογίας, θα πρέπει να έχει το ψυχικό σθένος να τους αντιμετωπίζει και να θέτει τα πράγματα στη σωστή της βάση.

 

Ο Ρόλος του Προπονητή

 

Ο ρόλος του προπονητή είναι πολύ σημαντικός στη δημιουργία του ρόλου του αρχηγού και στην  οριοθέτηση  των ευθυνών και των καθηκόντων του.  Μέσα σε μια γενικότερη οργάνωση του τμήματος ο ρόλος του αρχηγού θα βοηθά στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας που μέσα  από σωστή καθοδήγηση οι αθλητές θα αποδίδουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Ένας προπονητής θα πρέπει πάντα να βελτιώνει τις γνώσεις του και τις εμπειρίες του σε θέματα ηγετικής καθοδήγησης. Οι γνώσεις αυτές μπορεί να προέλθουν από προσωπικές εμπειρίες, εμπειρίες άλλων προπονητών και φυσικά από επιστημονικά εφαρμοσμένα δημοσιεύματα. Με κάποιο ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων και εμπειριών πάνω στον τομέα της ηγετικής καθοδήγησης ο προπονητής θα μπορέσει να δημιουργήσει το ανάλογο κλίμα στην ομάδα που θα προάγει την αποτελεσματικότητα της ομάδας.

 

Φυσικά ο προπονητής θα πρέπει να αποφασίσει τι ρόλο θα παίξει στην επιλογή του αρχηγού της ομάδος. Επειδή ο αρχηγός θα πρέπει να είναι και ο ηγέτης της ομάδος θα πρέπει να επιλεχθεί είτε βάσει των ηγετικών του χαρακτηριστικών είτε βάσει της ηγετικής του παρουσίας στην ομάδα. Φυσικό αποτέλεσμα είναι η πιθανή επιλογή κάποιου που δε θα είναι απαραίτητα και ο καλύτερος αθλητής - παίκτης της ομάδος. Ορισμένοι προπονητές διαλέγουν τον αρχηγό μόνοι τους και ορισμένοι αφήνουν τους αθλητές να εκλέξουν κάποιον.

 

Οποιαδήποτε μέθοδο και εάν διαλέξει ο προπονητής, θα πρέπει να καθορίσει μια διαδικασία εκλογής-επιλογής με τη δημιουργία και χρήση κάποιων κριτηρίων, τα οποία θα είναι και η βάση του ρόλου που θα παίξει ο αρχηγός στην ομάδα. Η επιλογή ή εκλογή αρχηγού χωρίς κριτήρια θα δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα στην ομάδα, γιατί ο προπονητής θα πρέπει να αναλάβει και την επίλυση πιθανών προβλημάτων που θα δημιουργηθούν από αυτή την έλλειψη.

 

Ο προπονητής και ο αρχηγός θα πρέπει να «καθίσουν κάτω» για πολλές ώρες πριν την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου και να καθορίσουν τις ευθύνες τους και τους ρόλους που θα παίξουν μέσα στην ομάδα κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Οι συναντήσεις αυτές θα πρέπει να συνεχιστούν με σταθερή συχνότητα και κατά τη διάρκεια της χρονιάς, προκριμένου να αλληλοενημερώνονται για τις τρέχουσες υποθέσεις της ομάδας. Ο προπονητής θα πρέπει να βοηθά και να προστατεύει τον αρχηγό ιδιαίτερα όταν η ομάδα πρόκειται να περάσει μέσα από προβληματικές καταστάσεις.

 

Προτείνουμε  στην  συνέχεια ο αρχηγός να κανονίσει συναντήσεις με όλους τους αθλητές της ομάδος σαν σύνολο και ατομικά για να  συζητήσει μαζί τους το ρόλο του και τις ευθύνες τους, και να τους ξεκαθαρίσει πώς θα πρέπει συμπεριφέρονται σαν μέλη της ομάδος. Ο αρχηγός θα πρέπει πάντα να προτείνει λύσεις και τρόπους συμπεριφοράς που θα προάγουν τη θετική ατμόσφαιρα στην ομάδα.

 

Προσοχή θα πρέπει να δοθεί όμως και στους άλλους παίκτες κατά τη διάρκεια της χρονιάς, γιατί μπορεί να αποδείξουν έμπρακτα ότι διαθέτουν χαρακτηριστικά ηγετικής συμπεριφοράς, όπως δυνατή επιθυμία για  σκληρή δουλειά ή ένα ταλέντο  ενεργοποίησης και δημιουργίας μιας ευχάριστης ατμόσφαιρας στην ομάδα. Ο προπονητής θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτος για να μπορέσει να συμπεριλάβει και αυτά τα άτομα σε ηγετικούς ρόλους που θα βοηθήσουν στη δημιουργία ενός καλύτερου κλίματος στην ομάδα.

 

 

Η αξία της συμμετοχής σε μία αθλητική ομάδα είναι πολύ πιο σπουδαία από το ίδιο το παιχνίδι. Είναι ένας τρόπος ζωής. Ο προπονητής μπορεί να κάνει αυτή την εμπειρία πολύ πιο θετική εκμεταλλευόμενος σωστά το ρόλο του αρχηγού. Με σωστή συνεργασία και αμφίδρομη επικοινωνία θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει τους ρόλους μέσα στην ομάδα, τις σχέσεις και τις ευθύνες  των παικτών και των προπονητών, και να δημιουργηθεί ένα σωστό περιβάλλον, όπου η μέγιστη απόδοση να μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

 

Το αποτέλεσμα σίγουρα θα είναι μια θετική και αποτελεσματική ομάδα.